“Dat tekentje die op een ‘b-tje’ lijkt, hoe heet die ook alweer?” vraagt Arjo op de les en ik sta verbaasd te kijken. Dit soort vragen laten zien hoe Nederlanders de Russische letters anders zien. Dit keer ging het over het zachte teken ‘ь’, hij lijkt inderdaad erg op de Nederlandse ‘b’.
Het Russische alfabet is niet alleen het startpunt van het Russisch leren, voor zowel beginners als gevorderden is er veel meer uit te halen.
Stap1: Lijkt op Nederlands
Eerst maken wij kennis met de letters die schrijf je op en spreek je in het Nederlands uit net als in het Russisch: а, о. Daarnaast heb je letters к (=K, k), м (=M, m) waar alleen de hoofdletters dezelfde zijn als in het Nederlands. Dan gaan wij het uitbreiden met de letters die klinken net als in het Nederlands maar dan een ander teken hebben: н (=n), п (=p), д (=d), т (=t), э (=e van en); en wij kunnen gelijk onze eerste zinnen maken zoals ‘Кто это? Это папа. Он дома. / Это мама. Она дома’. Nog meer voorbeelden van dit soort letters zijn: л (=l dubbel), c (=s), з (=z, geen 3 of э!), в (=w), б (=b), у (=oe), и (=ie).
Stap 2: E – geen [эй] maar [йэ]
De volgende en een moeilijke stap is het leren van de letters die in het Nederlands niet voorkomen: й (=j), г (=good in het Engels), ы (?!), ь, ъ (harde en zachte tekens).
En als laatste nemen wij de overige lastige letters door: р (=r), ж (=journaal), ш (=schrede), щ (=she in het Engels, borstj), ф (=f), ч (=tsj van petje), ц (=ts van kletsen).
Een bijzondere aandacht hebben deze vier zachte Russische klinkers nodig: е (=й’э!), ё (=й’o), ю (й’у), я (й’а). Want die bestaan uit twee klanken ‘й’ en één van de harde klinkers (а, о, у, э). De zachte klinkers zijn de grote spelers in de uitspraak van de Russische woorden: ze verzachten de voorgaande medeklinkers en zijn moeilijk in uitspreken voor buitenlanders. Het spreken van de Russische taal bestaat eigenlijk uit eindeloos schakelen tussen harde en zachte lettergrepen, probeer het zelf: калинка, любовь, Серёжа.
Stap 3: In paren leren
Daarnaast leren wij nog de medeklinkers in paren (harde tegenover zachte, stemloze tegenover stemhebbende). Enkele van deze blijven altijd hard (ж, ш, ц) en altijd zacht (ч, щ, й) in combinatie met de zachte klinkers: жизнь [=жЫзнь], центр [=цЭнтр]. Overige blijven altijd stemhebbend (й, р, л, м, н) en stemloos (х, ц, ч, щ).
En dit maakt het schakelen tussen de uitspraakregels zo moeilijk maar ook spannend en leuk. En dan nog niet de klemtoonreductie vergeten!
Dit is het alfabet om nog eens vanuit diverse oogpunten te herhalen.
Beeld: Russisch Leren Online
